ünlü ekonomist Mahfi Eğilmez, Türkiye’nin yüksek enflasyon çıkmazından sonra ” eksik enflasyon” Ve ” daralma“Girdabın içine girdiğini yazdı.
Skimpflasyonun üreticinin ürün kalitesini düşürmesi, küçültmenin ise ürünün ağırlığının azalması olduğunu anlatan Eğilmez, özellikle gıda ürünlerinde bu durumun son tüketici açısından büyük sorun teşkil ettiğini belirtti.
Eğilmez, “Enflasyon Tartışmaları” başlıklı yazısında, enflasyonun işlere etkisini azaltmak amacıyla yapılan bu tür süreçlerin hükümete katkı sağladığını ancak büyük zarara yol açtığını belirterek şunları yazdı:
“Enflasyon bugün tüm dünyada tehdit oluşturuyor. Gelişmiş ülkelerde enflasyon daha düşük olmasına rağmen (ortalama yüzde 4 civarında), alışık oldukları yüzde 2’lik enflasyonun üzerinde değerlendiriliyor. Enflasyon, genel ekonomide sürekli bir artış olarak tanımlanıyor.” Fiyat düzeyi Genel fiyat düzeyi mümkün olduğu kadar yüksektir.” Çok sayıda mal ve hizmet içeren bir mal sepeti ile temsil edilir. Bu sepet oluşturulurken bu sepette yer alan her mal ve hizmetin aile bütçelerindeki ağırlığı dikkate alınır ve böylece bir endeks oluşturulur. Bu endeks için bir başlangıç yılı belirleniyor ve o yıl 100 olarak tanımlanıyor. Ardından gelen fiyat seviyesinin her ay endeksteki değişime göre ne kadar arttığını gösteriyor. Örneğin son ay ise t yılının 100 kabul edilmesi ve t+1 yılının ilk ayında endeksin 101 olması, t+1 yılının Ocak ayında enflasyonun yüzde 2 olduğu anlamına geliyor.”
Mahfi Eğilmez, fiyatların değişmemesi için uygulanan skimpflasyon yönteminin malın kalitesinde ciddi bir düşüşe neden olduğunu anlattı:
“Bu farklı görünümlerden biri de, ürünün içeriğinin değiştirilip kalitesinin düşürülmesi, daha düşük fiyatlı bir malın aynı fiyata satılması sonucu ortaya çıkan skimpflasyon adı verilen olgudur. Bu sayede sanki fiyatı düşmüş gibi görünür. değişmedi ve enflasyonu etkilemedi ama gerçek bu değil.Tereyağının kilosu 600 TL iken satışları düştü.Yüksek enflasyonun etkisini tüketiciye yansıtamayan üretici diyelim ki; 900 gram tereyağına kilosu 100 TL olan 100 gram margarini ekleyerek bu karışımı tereyağı adı altında kilosu 600 TL’ye satıyor.Bu durumda bu yeni ürünün gerçek fiyatının 550 TL/ olması gerekiyor. Kilo ama 600 TL/Kilo. Satıldığında üretici 50 TL ekstra kar elde edecek. Tüketici tereyağı aldığını zannederek aslında margarin ilaveli tereyağına eski tereyağının fiyatını ödüyor. Örnek skimpflasyonun tipik bir örneğidir.Burada enflasyon hesabı yapılıyor ve bu malın paket olarak mı yoksa gram olarak mı alındığı, içeriğine bakılıyor ve ayrıştırılmadığı sürece enflasyona olumsuz bir etkisi olmuyor. “Fiyat hiç değişmemiş gibi görünüyor, oysa mallar değişti.”
Eğilmez, enflasyonu pek etkilemeyecek gibi görünen daralmayı şu sözlerle açıklıyor:
“Bir diğeri de küçülme olarak adlandırılan, ürünün fiyatı aynı kalmasına rağmen boyutunun, yükünün veya hacminin azalmasını ifade eden değişimdir. Bu durumda fiyat değişmese ve enflasyonu etkilemiyor gibi görünse de gerçekte gerçekte Enflasyon değişimi var Belediyenin belirlediği ekmeğin fiyatı 250 gram / 10 TL Diyelim ki standart fiyatı 1. Bir fırın bu fiyatın maliyetini tam olarak karşılamadığını düşünürse ekmeği satmaya başlarsa gramajı 225 grama düşürerek üretiyor aslında 9 TL’lik ekmeği 10 TL’ye satarak 1 TL haksız kazanç elde ediyor.Bu da küçülme anlamına gelir.Bu tipik bir örnektir.Bu durumda ekmeğin fiyatı artmamasına rağmen enflasyonu etkilememiş gibi görünüyor, ekmeğin fiyatı gerçekten arttı. Öte yandan fiyat değişmediği için bu artış enflasyona yansımıyor. Hem skimpflasyon hem de daralma hem malı üreten üreticiye hem de daralmaya fayda sağlıyor. fiyatları derleyen ve enflasyon oranlarını yayınlayan devlet. Üreticiler, Ortaya çıkan maliyet artışı tüketiciye belli edilmeden fiyata yansıtılırken, devlet böylece enflasyondaki artışı gizliyor. “Kuşkusuz her iki durumda da aynı fiyata daha küçük boyutlu veya daha düşük kaliteli ürünü satın alacak olan tüketiciler olacaktır.”
