Kahramanmaraş merkezli deprem felaketinden etkilenen geniş coğrafya ve tahribatın boyutu bir yandan deprem hazırlığı konusunda yeterli farkındalığın olmaması, gözler ekonomik verilerde olsun olmasın acıyı da büyütüyor. Depremlerin etkisinin fazla olduğu dönemlerde öncelikle arama kurtarma çalışmaları için olmak üzere yardım, geçici barınma, gıda gibi temel ihtiyaçlar için yardıma büyük ihtiyaç duyulmaktadır. Bu durum gönüllülerin işlerine dönmesini zorlaştırırken bir yandan da faaliyetlerini daha az etkiyle sürdüren işletmelerde temel ihtiyaçlarından mahrum kalan depremzedelerin durumu sorgulanıyor.
Hayatta kalanların ağır travmalarla baş başa bırakıldığı bölgede, beslenme, barınma, hijyen ve giyim gibi yaşamın devamı için gerekli olan temel ihtiyaçlar için bölgeye yardım yağıyor ve şirketler için işe başlama konusu gündeme geliyor. ön.
Depremin vurduğu 10 ilde 1 milyon 797 bin 329 sigortalı çalışan bulunurken, bu sayı ülkenin yüzde 10,40’ı anlamına geliyor. Bölgede tahribat büyük ama hasar da büyük. Evine giremeyen milyonlar varken, pandemide tanıştığımız “kısa çalışma” ile işletmeler ücretsiz izin kararı bekliyor.
Depremin ardından faaliyetlerine başlayan şirketler de personelini işe dönmeye davet ediyor. Davete rağmen işine dönmeyen depremzedeler de tazminatsız işten atılma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı.
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre 4857 sayılı İş Kanunu’nda ‘işçinin işverenin izni olmaksızın ve/veya haklı bir nedeni olmaksızın iki işgünü veya ayda iki kez herhangi bir tatilden sonraki iş gününde çalıştırılması’ deniliyor. veya bir ay içinde. Üç iş günü işine devam etmezse haklı fesih sebebi patrona doğar.
Haklı fesih ile işten çıkarılan işveren ihbar ve kıdem tazminatı ödemek zorunda değildir.
İş Kanunu’nun 25. maddesinin (I) bendinde yer alan hastalık, kaza, doğum ve gebelik hallerinde işverenin ‘derhal fesih hakkı’ bildirim süresini 6 hafta geçtikten sonra başlayabilir.
Bu durumda çalışamayacak durumda olan depremzedelerin öncelikle rapor almaları gerekmektedir. Çalışanın patrona fesih hakkı vermeden kullanabileceği kesintisiz rapor süresi çalışma süresine göre değişmekle birlikte bu durum aşağıdaki formdaki tabloda görülmektedir.
Pandemi döneminde çıkarılan yasa ile işten çıkarma yasağı hedeflenirken, yasak süresince kısa çalışma uygulamasına geçildi.
Kısa çalışma yapılamayan işyerlerinde ise çalışanlara ücretsiz izin verildi, nakit esasına geçildi.
Deprem nedeniyle ücretsiz izin kararı alınması durumunda emsal olarak işten çıkarma yasağının uygulanması bekleniyor.
2021 yılında ücretsiz izne çıkarılan çalışanlar için günlük 50 TL ve aylık 1.500 TL fiyat bazında verilirken, o günkü 2.826 TL net taban fiyatın yüzde 53’ü olarak hesaplandı. Bugün bu fiyat tabanı 4.509 TL’ye tekabül ediyor.
Deprem bölgesinde çalışanını işten çıkaran şirketlerin feshi İş Kanunu’nun 25. Madde (III) maddesi haline gelir.
Burada “İşçiyi bir haftadan fazla işyerinde çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması” şartı kullanılmaktadır.
İşten çıkarılanlara ödenen işsizlik ödeneği, çalışanın son 4 aylık ortalama brüt maaşının yüzde 40’ı kadardır. Maaş ne kadar artarsa artsın tavan fiyat 8.006 TL olarak hesaplanan asgari ücretin yüzde 80’ini aşamaz.
